Akut Miyokard İnfarktüsü Tanı ve Tedavisi 
Kardiyoonkoloji, kanser tedavisi gören veya kanser tedavisini tamamlamış hastalarda kalp ve damar hastalıklarını teşhis, önleme ve tedavi eden, hem kardiyoloji hem de onkoloji alanlarını birleştiren bir tıp dalıdır. Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi, radyoterapi ve hedefe yönelik tedavi gibi yöntemler, hastaların kalp ve damar sistemleri üzerinde ciddi yan etkilere neden olabilir. Bu etkiler, kalp yetmezliğinden hipertansiyona, aritmilere kadar geniş bir yelpazede görülebilir. Kardiyoonkoloji, bu olası kalp yan etkilerini yönetmeyi ve kanser tedavisi sırasında kalp sağlığını korumayı amaçlar.
Kardiyoonkolojinin Amacı
Kardiyoonkolojinin temel hedefi, kanser tedavisi gören hastaların kalp sağlığını izlemek ve korumaktır. Bu hedefler doğrultusunda kardiyoonkoloji:
- Kanser tedavisinin kalp üzerindeki olumsuz etkilerini tespit eder ve tedavi eder.
- Kanser tedavisi sırasında ve sonrasında kalp fonksiyonlarının korunmasına yardımcı olur.
- Kanser tedavisi sırasında kalp hastalıkları geliştiren hastaların tedavisini yönetir.
- Hem onkologlar hem de kardiyologlar arasında koordinasyonu sağlar ve bireysel hasta tedavisini optimize eder.
Kanser Tedavisinin Kalp Üzerindeki Etkileri
Kanser tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar ve yöntemler kalp ve damar sistemine zarar verebilir. Bu yan etkiler tedavi sırasında ya da tedavi bittikten yıllar sonra ortaya çıkabilir. Kardiyoonkolojinin ilgilendiği başlıca kalp sorunları şunlardır:
- Kardiyotoksisite:
- Antrasiklinler (örneğin, doksorubisin ve epirubisin gibi ilaçlar) ve trastuzumab gibi bazı kemoterapi ilaçları, doğrudan kalp kasına zarar vererek kalp kası zayıflığına ve kalp yetmezliğine yol açabilir. Bu duruma kardiyotoksisite denir.
- Kalp Yetmezliği:
- Kanser tedavisi sırasında ya da sonrasında kalp kasında zayıflık ve kalbin pompalama kapasitesinde azalma olabilir. Bu durum özellikle antrasiklinler ve trastuzumab gibi kemoterapi ilaçları kullanan hastalarda görülebilir.
- Hipertansiyon:
- Bazı kanser tedavileri, özellikle VEGF inhibitörleri (vasküler endotelyal büyüme faktörü inhibitörleri), kan basıncını artırabilir ve hipertansiyon gelişimine neden olabilir. Hipertansiyon, kalp krizi, felç ve böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
- Aritmiler (Kalp Ritim Bozuklukları):
- Kanser tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar ve radyoterapi, kalpte elektriksel iletim bozukluklarına neden olabilir. Aritmiler, kalbin düzensiz veya hızlı atmasına yol açar ve ciddi komplikasyonlar oluşturabilir.
- Perikardit ve Perikardiyal Efüzyon:
- Radyoterapi ve bazı kemoterapi ilaçları kalbin etrafındaki zarın (perikardium) iltihaplanmasına veya sıvı birikmesine neden olabilir. Bu durum, kalp fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir ve kardiyak tamponad gibi acil durumlara yol açabilir.
- Koroner Arter Hastalığı:
- Radyoterapi, özellikle göğüs bölgesine uygulandığında, koroner arterlerin sertleşmesine ve daralmasına neden olabilir. Bu da kalp krizi riskini artırır.
- Tromboemboli:
- Kanser ve kanser tedavileri, kanın pıhtılaşma riskini artırarak damar tıkanıklıklarına ve embolilere yol açabilir. Derin ven trombozu ve pulmoner emboli bu komplikasyonlar arasında yer alır.
Kardiyoonkoloji Hastalarının İzlenmesi
Kardiyoonkoloji hastalarının izlenmesi, kanser tedavisi öncesinde, tedavi sırasında ve tedavi sonrasında kalp sağlığını korumak için önemlidir. Bu süreçte kullanılan başlıca izleme yöntemleri şunlardır:
- Tedavi Öncesi Değerlendirme:
- Kanser tedavisine başlamadan önce, hastanın kalp sağlığına dair kapsamlı bir değerlendirme yapılır. Kalp yetmezliği, hipertansiyon, aritmi gibi mevcut kalp hastalıkları tespit edilir ve kanser tedavisine uygun bir plan yapılır.
- Ekokardiyografi ve elektrokardiyografi (EKG) gibi görüntüleme yöntemleri, kalp fonksiyonlarını değerlendirmek için kullanılır. Ayrıca kalp enzimleri ve biyobelirteçler (örn. troponin ve BNP) kan testleri ile izlenir.
- Tedavi Sırasında İzleme:
- Tedavi sırasında hastanın kalp sağlığı düzenli olarak izlenir. Ekokardiyografi, kan basıncı ölçümleri ve kalp enzim testleri, tedavi süresince belirli aralıklarla yapılır.
- Eğer hastada kalp ile ilgili bir sorun gelişirse (örneğin, kardiyotoksisite), tedavi durdurulabilir, doz azaltılabilir veya alternatif bir tedaviye geçilebilir.
- Tedavi Sonrası İzleme:
- Kanser tedavisi bittikten sonra hastaların uzun süre takip edilmesi gerekir. Tedavi sonrasında yıllar içinde kalp yetmezliği, koroner arter hastalığı gibi geç kalp yan etkileri gelişebilir.
- Tedavi sonrası düzenli ekokardiyografi, kan basıncı kontrolü ve kalp enzimleri izlemeleri, olası kalp sorunlarının erken teşhisine yardımcı olur.
Kardiyoonkolojide Tedavi Yöntemleri
Kardiyoonkoloji hastalarında kalp sağlığını korumak için çeşitli tedavi yöntemleri kullanılır. Bu tedaviler, hastanın kalp durumu ve kanser tedavisinin türüne göre bireyselleştirilir.
- Kardiyotoksisiteyi Önlemek ve Tedavi Etmek:
- ACE inhibitörleri ve beta blokerler gibi ilaçlar, kalp kasını korumak ve kalp yetmezliğini önlemek için kullanılabilir. Bu ilaçlar, kardiyotoksisite riskini azaltmak için kemoterapi sırasında veya sonrasında kullanılabilir.
- Antrasiklin grubu ilaçların yan etkilerini azaltmak amacıyla dexrazoxane adlı ilaç kullanılabilir. Bu ilaç, kalp kasını koruyarak antrasiklinlerin zararlı etkilerini azaltır.
- Hipertansiyonun Yönetimi:
- Kanser tedavisi sırasında gelişen hipertansiyonun kontrol altına alınması, kalp sağlığı için kritik öneme sahiptir. Hipertansiyon gelişen hastalarda antihipertansif ilaçlar (örn. ACE inhibitörleri, kalsiyum kanal blokerleri) kullanılır ve kan basıncı düzenli olarak izlenir.
- Aritmilerin Tedavisi:
- Kanser tedavisi sırasında aritmi gelişen hastalarda anti-aritmik ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca, kalp pili gibi cihazlar ile ciddi aritmiler tedavi edilebilir.
- Elektrolit dengesizliklerinin düzeltilmesi ve aritmi riskini artıran faktörlerin ortadan kaldırılması tedavide önemlidir.
- Tromboz ve Emboli Tedavisi:
- Kanser tedavisi sırasında pıhtı oluşumunu önlemek için antikoagülan (kan sulandırıcı) tedavi uygulanabilir. Derin ven trombozu veya pulmoner emboli gelişmişse, kan sulandırıcı ilaçlar kullanılır ve gerekirse cerrahi müdahale yapılabilir.
- Koroner Arter Hastalığı ve Kalp Yetmezliği Tedavisi:
- Koroner arter hastalığı gelişen hastalarda stent veya bypass gibi cerrahi müdahaleler gerekebilir. Kalp yetmezliği gelişen hastalarda diüretikler, ACE inhibitörleri ve beta blokerler gibi ilaçlarla tedavi planlanır.
Kardiyoonkolojinin Önemi
Kardiyoonkoloji, kanser tedavisinin başarı oranını artırırken hastaların kalp sağlığını korumayı amaçlayan hayati bir alandır. Bu alanın önemi, kanser tedavisinin giderek daha etkili hale gelmesi ve daha uzun yaşam sürelerinin elde edilmesiyle daha da artmaktadır. Kanser tedavisinde sağlanan ilerlemeler, hastaların uzun dönem sağkalımını artırırken, tedavinin kalp üzerindeki yan etkileri dikkatle izlenmelidir.
Kardiyoonkoloji, kanser tedavisi sırasında ve sonrasında kalp sağlığını korumak için multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Hem onkoloji hem de kardiyoloji uzmanlarının iş birliğiyle, kanser tedavisinin kalp üzerinde oluşturduğu olumsuz etkiler erken dönemde tespit edilip yönetilebilir. Kardiyoonkoloji hastaları için düzenli kalp kontrolleri ve kişiselleştirilmiş tedavi yaklaşımları, hem kanser tedavisinin etkinliğini artırır hem de kalp hastalıklarından korunmayı sağlar.
